In zijn boek ‘After Buddhism’ breekt Stephen Batchelor een lans voor een ‘seculier’ boeddhisme. Het is een zoektocht. In een eerder boek noemde hij het ‘agnostisch’, daarna ‘atheïstisch’. Nu kiest hij voor ‘seculier’. Net als ‘religie’ is ook ‘seculier’ een woord met vele mogelijke betekenissen en daardoor een mogelijke bron van misverstanden.

Er is een beeld uit het nieuws dat mij heel erg bijblijft. In de dagen na de massale aanrandingen op nieuwjaarsnacht in Keulen demonstreerde de kunstenares Milo Moiré naakt voor de domkerk met een plakkaat waarop: ‘Respektiert uns! Wir sind kein Freiwild, selbst wenn wir nackt sind!’ Respecteer ons! We zijn geen loslopend wild, zelfs als we naakt zijn!

Het is een van mijn favoriete uitspraken, toegeschreven aan Shunryu Suzuki: ‘Leven is uitvaren met een schip waarvan je weet dat het op zee zal vergaan’.

Wat doe je als je ’s nachts wakker ligt? Sommige mensen denken dat als je mediteert of aan mindfulness doet, dat het je dan niet meer overkomt. Dat heb je met die hype. Mindfulness is geen tovermiddel.

Het blijft mij verbazen hoe ook nu die discussies gevoerd worden. Alsof de Boeddha een orthodoxie onderrichtte die je als ‘boeddhist’ aan te nemen hebt, inclusief een hoop oude Indische folklore. Met een strijdtoneel aan meningen tot gevolg.

Mag ik mijn TV afzetten of moet ik blijven kijken? Waarom blijven plakken voor die vreselijke beelden? Wie is er geholpen door mijn wakker liggen?

Soms krijgen we de dorst, het tekort, het gemis even weg, even. Maar er is iets wat nooit overgaat. Wat moet ik dan doen als het nooit overgaat? Aanvaarden? Fatalistisch worden? Alles is lijden? ...

Wat mij lang verbaasd heeft, is hoe verschillend die effecten van meditatie kunnen zijn. Vele mensen heb ik in de loop der jaren zien verzachten, maar andere heb ik zien harder worden. Bij sommigen zag ik meer zelfrespect, bij andere een toenemend gevoel van mislukken. Sommige mensen werden toegankelijker, andere onbereikbaar, sommige meer betrokken, andere onverschillig.

Het is een kwetsbaar gegeven. Een plek in de stad waar iedereen welkom is, open en onbeschermd, waar je kunt neerknielen en bij je diepste nood zijn. En dan plaatst iemand een bom.

Moeten we de dharma zien als een een duidelijk uitgestippeld pad of is het een heel persoonlijke weg? Is onze spirituele praktijk iets wat ons voorgeschreven moet worden of is het is het een heel persoonlijk pad, dat ons voert naar gebied dat nooit eerder in kaart is gebracht?